Fructo-oligosachariden: een bijzonder groep vezels
Ze staan ook wel bekend onder de naam oligofructose, deze fructo-oligosachariden. Ze behoren tot de familie van de voedingsvezels.
Ze komen uitsluitend voor in de plantenwereld en bestaan voornamelijk uit complexe koolhydraten (polysachariden). De chemische structuur van deze stoffen werkt de activering van verteringsenzymen tegen. Om die reden worden ze niet gehydrolyseerd (afgebroken en ook niet opgenomen door het lichaam (1).
De voedingswaarde van de vezels mag dan nihil zijn, ze oefenen wel op verschillende manieren hun invloed uit op de regulering van het evenwicht van de spijsvertering. We kennen twee vormen. Elk van de twee vormen heeft specifieke eigenschappen (2):
- de oplosbare vezels die in water oplosbaar zijn. Ze bedekken de darmwand met een soort stroperige gel die het legen van de maag vertraagt en die er zo voor zorgt dat men langer een vol gevoel heeft (3). Ze zijn mild voor de darmen. Onder deze vezels vallen onder andere gom, gomslijm, pectines maar dus ook de hierboven genoemde FOS.
- de onoplosbare vezels. Deze zijn niet in water oplosbaar en vullen de ontlasting op met hun volume. Zo zorgen ze ervoor dat ze het ontlastingsmechanisme op een mechanische manier soepeler laten verlopen. Mensen met gevoelige darmen ervaren deze vezel wel vaker als irriterend (4). Onder deze vezels vallen onder andere cellulose, hemicellulose en lignine.
Sommige van deze vezels (maar niet alle) worden gefermenteerd in de dikke darm. De wetenschap is overigens erg gefascineerd door hun interactie met de darmflora (microbioom) (5).
De complementaire werking en de veelzijdigheid van vezels maakt dat ze direct bijdragen aan de algehele gezondheid (6). Een van de Europese agentschappen voor gezondheid en veiligheid raadt dan ook een dagelijkse inname van 25 tot 30 gram voedingsvezels per dag aan (7). Onderzoeken naar de vezelinname in verschillende Europese landen (waaronder Frankrijk, Denemarken, Italië en Tsjechië) tonen echter aan dat de vezelinname onder de 20 gram per dag ligt (8).
Wat zijn de typische kenmerken van de FOS?
De FOS bestaan uit lineaire ketens van fructose-eenheden (van 2 tot 60) die eindigen met een glucose-eenheid. Fructo-oligosachariden hebben een ding gemeen met sacharose: ze beschikken namelijk, net als tafelsuiker, over een natuurlijke zoete smaak. Toch is hun energiewaarde twee keer zo laag (slechts 2 kcal/g).
Fructo-oligosachariden beschikken niet alleen over alle goede eigenschappen van oplosbare vezels, maar hebben ook nog eens een prebiotische werking (9). Het zijn in feite fermenteerbare suikers die dienen als substraat -oftewel voedsel - voor de bacteriën in de dikke darm.
Deze fermentatie in de darm mondt uiteindelijk uit in de afgifte van kostbare stofwisselingsproducten, zoals korteketenvetzuren (KKV), het favoriete voedsel van de colonocyten (de cellen die de dikke darmwand bekleden) (10). Studies suggereren overigens dat er een link bestaat tussen een te lage aanmaak van KVV en het ontstaan van darmproblemen als gevolg van de inname van antibiotica (11).
Oligofructose een boost geven
We vinden oligofructose van nature in diverse planten, zoals tarwe, gerst, artisjok, banaan, witlof, asperge, knoflook en ui (12). U doet er dus goed aan om deze granen en groenten regelmatig op uw bord te leggen.
Is uw voeding normaliter echter vezelarm (weinig groente en fruit en weinig volkoren granen en peulvruchten), dan raden we u aan om de hoeveelheid van deze voedingsmiddelen geleidelijk aan in te voeren in uw dieet, waarbij u in de gaten houdt welke hoeveelheid u goed verdraagt.
Wanneer u ze namelijk in grote hoeveelheden ingenomen worden (of wanneer men niet gewend is vezels te eten), dan kunnen voedingsvezels niet ernstige, maar wel hinderlijke verteringsproblemen veroorzaken die veroorzaakt worden door een excessieve fermentatie. Meestal uit dit zich in een opgeblazen gevoel, winderigheid en misselijkheid (13). Heeft u daar last van? Verlaag dan de dagelijkse hoeveelheid vezels enigszins totdat uw darmen goed reageren. Zijn uw darmen eraan gewend, dan kunt u de hoeveelheid geleidelijk aan weer wat ophogen.
Goed om te weten: FOS worden ook op synthetische wijze vervaardigd met behulp van rietsuiker en bieten. Men maakt hierbij gebruik van een enzymatische fermentatie middels een specifieke microscopisch kleine schimmel, de Aspergillus niger. Dankzij deze innovatieve biologische omzetting kunnen we vandaag de dag supplementen van FOS kopen.
Om de hoeveelheid FOS een boost te geven, kunt u het beste kiezen voor een supplement van fructo-oligosachariden dat bereid is op basis van de strengste kwaliteitscriteria (zoals Fructo-Oligosaccharides, gemaakt van de suikerbiet en ontwikkeld door de Franse groep Tereos, zonder GMO's) (13-14).
